نام کتاب:چهار نکته

انتشارات انقلاب اسلامی

این کتاب شامل چهار سخنرانی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای است که با توجه به موضوع مشترک تمامی آن‌ها یعنی تحلیل زمینه‌ها و عوامل مؤثر در بروز حادثه‌ی عاشورای سال ۶۱ قمری اینک به صورت مجموعه‌ «چهار نکته» منتشر شده است. 

چار نکته از این کتاب از زبان علیرضا مختارپور قهرودی نویسنده و کارشناس فرهنگی بیان شده است؛

اما نکته اول:

یکی از موضوعات مهم و حتی جنجالی در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، موضوع هدف امام حسین علیه‌السلام از قیام و نهضت بود. اگرچه این موضوع در قرون گذشته نیز مورد توجه صاحب‌نظران و متفکران بوده است اما در دوران اختناق رژیم ستمشاهی پهلوی، به دلیل اهمیت الگوگیری از قیام سیدالشهدا علیه‌السلام و تأکیدات مکرر رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی رضوان‌الله‌علیه بر زنده نگه داشتن عاشورا، تحلیل زمینه‌ها و علل قیام حسینی مورد توجه نویسندگان و محققان آن روزگار قرار گرفت. از آنجا که شهادت عاشورائیان حسینی تأثیر عمیق و عظیمی بر مبارزات و روحیه‌ی انقلابیون داشت برخی از متفکران بر جنبه‌ی شهادت‌طلبی آن حضرت تأکید کرده و چنین تحلیل می‌کردند که آن حضرت می‌دانست قیام بر ضد رژیم مرتجع اموی سرانجامی جز شهادت ندارد اما ایشان با اعتقاد به اینکه شهادت تنها راه باقیمانده برای ا‌یشان و مؤمنین است و خون به ناحق ریخته‌ی اصحاب عاشورا سرانجام در طول تاریخ موجب افشای طاغوت و طاغوتیان می‌شود، آگاهانه راه شهادت را برگزید تا سیل خون او و یاران با وفایش در طول تاریخ، بنیان کاخ‌های ظلم و ستم را سست کند و فرو ریزد.

در مقابل گروهی دیگر با این تمایل که انتخاب راه شهادت در زمانی که امکان پیروزی در آن متصور نیست نوعی انتحار و مورد نفی مکتب اسلام است به برخی از اقدامات آن حضرت از جمله اعزام مسلم بن‌عقیل به کوفه درپی ارسال هزاران نامه‌ی سران قبایل و مردم کوفه برای دعوت از آن حضرت اشاره کرده و تشکیل حکومت علوی در کوفه را هدف امام حسین علیه‌السلام دانستند. در فضای ملتهب آن روزگار و خصوصاً نقش‌آفرینی برخی جریانات مشکوک سیاسی از طرفی و بهره‌برداری سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) از طرف دیگر، این موضوع به بحثی جنجالی و اختلاف‌افکن تبدیل شد. البته هوشیاری امام رضوان‌الله‌علیه نسبت به آثار و تبعات این جدال‌ها و توصیه‌ی اکید ایشان به پرهیز از اختلاف درباره‌ی این مسئله باعث شد تا جنجال‌ها نسبتاً آرام گیرد اما جنبه‌ی علمی موضوع مورد توجه متفکران اسلامی بود.
یکی از مهم‌ترین بحث‌های کتاب چهار گفتار تبیین دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این موضوع است. خواننده با مطالعه‌ی این کتاب علاوه بر آشنایی با دیدگاه‌های ذکر شده، با تحلیل معظم‌له از هدف قیام امام حسین علیه‌السلام روبرو خواهد شد. در نظر ایشان ایجاد فضای دوقطبی شهادت-حکومت به عنوان هدف آن حضرت ناشی از خلط میان هدف و نتیجه بوده است.

از نظر ایشان هدف آن حضرت نه حکومت و نه شهادت بلکه انجام تکلیف واجب بازگرداندن جامعه‌ی اسلامی منحرف شده به خط صحیح اسلام بوده است؛ تکلیفی که تعالیم اسلام برعهده‌ی هر مسلمان و مخصوصاً رهبران الهی گذاشته شده است و اگر قرار باشد که با بصیرت کامل به تکلیف عمل شود دیگر فرقی نمی‌کند که نتیجه ی ظاهری شهادت باشد یا حکومت. کسی که به تکلیف الهی عمل کند و هیچ چیز دیگری را غیر از خداوند در نظر ‌نگیرد به عالی‌ترین مراتب توحید می‌رسد و در چنین مقامی در پرتوی مرتبه‌ی «من کان لله کان الله معه» به حیات ابدی دست می‌یابد و جاودانه می‌شود. آری این است رمز جاودانگی امام حسین سیدالشهدا علیه‌السلام در طول تاریخ.