چکیده :

یکی از روشهای بیانی قرآن کریم ، استفاده از سوگند یا قسم است . و سوگندهای قرآن کریم از جمله معارف  بلند و ارجمند « قرآن» است . که بسیاری از آیات و سور آمده است و بخش عظیمی از آیات را به خود اختصاص داده و غالباً « اصول سه گانه ، توحید ،   نبوت ، معاد » مورد اثبات و تأکید قرار گرفته  است و با پیوندی  ظریف بین « مقسم به و مقسم له» این حقایق  روشن گشته است . سوگند  همان اقرار و اعترافی است که شخص از روی شرف وناموس خود می کند و خدا ، یا بزرگی را شاهد می گیرد . سوگند با واژه های چون قسم نیز به کار رفته است که به معنی ، بخش کردن نصیب ، جدا کردن سهمی گفته می شود .

از جمله کلید واژه های  این تحقیق می توان به : سوگند ، سوگندخوار، قسم ، مقسم به  مقسم له  اشاره کرد . تفسیرهای کهن  و جدید کمتر به این ظرایف بیانی قرآن توجه  کرده اند ازاین روی گاه چرایی و چگونگی  قسم در هاله ای از ابهام باقی مانده و مطالب  روشن نگشته است .

نگارنده دراین نوشته سعی کرده  پیش از پرداختن به ماهیت سوگند در فرهنگ های مختلف ، قرآن ، روایات و علم فقه به بررسی برخی از سوگندهای قرآن  با موضوعاتی  مانند : قرآن ، ملائکه ، قیامت ، مکه و… همراه ارکان قسم تا حدودی پاسخ گوی سوالاتی باشد که در این رابطه مطرح شده است .

لذا مهم ترین هدف این تحقیق بررسی برخی از سوگندهای  قرآن ، وت وجه  به آن هدفی است که خداوند با سوگند در صدد اثبات و تأکید  آن می باشد. که به روش کتابخانه ای وبه شیوه تحلیل  و تفسیر محتوا صورت گرفته  است  و تحقیق نقلی و دینی محسوب می شود .

مهم ترین نتیجه حاصله از این  تحقیق آن است که انسان  در می یابد  قرآنی که در فصاحت و بلاغت همگان را به خموشی  کشانده است برای تأکید واستوار سازی مطالب خود از همان شیوه   بشری استفاده می کند خداوند با سوگند و قسم به اشیاءعظیم و با ارزش برای اثبات  مطالبی عظیم ،بشر رابه مطالعه و دقت در حقایق  شگرف  دعوت  می کند . و این را می توان از رابطه محتوای و معنایی که بین مقسم به و مقسم له پی برد.

 این بررسی شامل سه فصل  به شرح زیر می باشد:

     فصل اول : کلیات

     فصل دوم : ماهیت سوگند

     فصل سوم : سوگندهای قرآن